FASILIDADE

Edukasaun hanesan Save ne’ebe mak importate tebes hodi determina Dezenvolve seitor hotu iha mundu nia futuru. Maibe preokupasaun Edukasaun iha Timor Leste sai tebes problema ne’ebe bo’ot liu-liu kondisaun eskola ne’ebe mak la resilente no fo tebes amiasa bo’ot ba Estudane no manorin sira iha prosesu aprendisajem nian. Situasaun ida ne’e, akontese barak liu ba Eskola rural sira iha Timor Leste sempre infrenta impaktu ne’ebe bo’ot no susar tebes hodi hare hetan husi ita nia nai ulun sira. Eskola Bacico Filial Raifusa, Aldeia Lebumera, Suco Faturilau Postu Lequido Municipiu Aileu iha deit manorin nain ida (1) no hanorin estudante husi Klase I-III. Eskola ne’e rasik iha deit sala aprendisajem ida, tamba eskola ne’e konstrui husi Projeitu Emerjensia iha tinan 2009, iha sala tolu (3) maibe sala rua labele uza tamba kompania rasik labele finaliza konstrusaun ba sala rua ne’e rasik. Tuir Manorin ne’e relata katak, wain hira hanorin estudante hotu tama iha sala ida deit. Nune’e nia hanorin Klase I, Klase II no III tenke nonok ou fo tia atividade apredisajem seluk ba sira hodi halo nune’e mestre hanorin fali klase seluk. Serake iha atividade balun ne’ebe mak importante iha Municipiu no Sentru, mestre tenke fo ferias ba estudante sira, nune’e hodi ba atende hela. Situasaun ida ne’e fo perigu ba estudante sira nia futuru no labarik barak maka abandona sira nia diretu konaba Edukasaun nian. Nune’e mos ita labele garante kualidade apredisajem ba alin sira ne’e, serake manorin nain ida deit no mestre ne’e rasik hela do’ok husi eskola. Ohin Eskola ida ne’e iha ona sala de aula rua ba sira hodi hahu sira nia prosesu aprendisajem, maske uluk sira uza deit eskola ne’ebe mak didin sira at no estudante sira tur deit iha rai rahun hodi aprende. Maibe liu husi projeitu Redusaun Risku Dezastre nia apoiu ohin Estudante no manorin sira uza sala emerjensia hodi hala’o prosesu apredisajem hanesan bai-bain. Ita espera katak nai ulun sira durante ne’e senti husi fuan katak, asuntu edukasaun problema tebes iha ita nia rai rasik. Fiar katak iha tinan 2022, orsamentu ba Edukasaun sei aumenta to’o 15% hodi resolve ba kondisaun Eskola no aumenta tan manorin sira, atu nune’e estudante sira bele senti edukasaun ho seguru no kualidade apredisajem ne’ebe mak diak ba sira. Karik tinan-tinan Orsamentu husi Edukasaun aprova to’o 15%, espera katak to’o 2030 sei responde duni ba planu Estratejia Edukasuan iha Timor Leste. Projeitu ne’e apoiu fundu husi Australia Humanitarian Partnership (AHP) implementa husi Plan International Timor Leste liu husi servisu Parseria Organizasaun Rural Youth Action (RYA)